" Ostatnie lato" Catrin Collier

Prusy Wschodnie okolice obecnego Olsztyna, majątek ziemski i czas krótko przed wybuchem II wojny światowej. Osiemnastoletnia Charlotte szykuje się do balu, który z okazji urodzin zorganizowali jej rodzice. Charlotte pochodzi nie tylko z bogatej ziemiańskiej rodziny, ale przede wszystkim ro kochającej się i szanującej rodziny. Jak każda nastolatka marzy o wielkiej miłości, małżeństwie i dzieciach. Uosobieniem tych marzeń jest Claus von Letteberg, starszy od niej syn arystokratycznego rodu. I to właśnie ja Klaus wybrał sobie na żonę. Zaręczyny odbyły się podczas urodzinowego balu, a nasza bohaterka śniła na jawie o swoim szczęściu. Ślub odbył się szybko ze względu na nadciągającą wojnę. Niestety czar prysł niemal pierwszej nocy, a dziewczyna uświadomiła sobie, że nie kocha męża, a młodzieżowa fascynacja nie miała nic wspólnego z miłością. Wybucha wojna i Charlotte jest najszczęśliwsza, gdy mąż przebywa gdzieś daleko. Niestety wojna zbiera swoje śmiertelne żniwo wśród rodziny Datskich, giną bracia, umiera ojciec i nagle z niemal podlotka staje się kobietą odpowiedzialną za losy rodziny i majątku. 

W czasie wojny bohaterka poznaje jeńca rosyjskiego z którym poznaje prawdziwy smak miłości. Pod czujnym okiem niemieckich żołnierzy rozkwita romans dziedziczki z wrogim jeńcem. Od niego dowiaduje się o okrucieństwach hitlerowskich dowódców i żołnierzy. Wprowadza to ogromny zamęt w rozumowanie młodej dziedziczki, która bardzo chciałaby być dumna z Niemców i Hitlera.

W majątku ciężko się żyje, bo wojsko bezwzględnie zabiera wszystko, by wyżywić żołnierzy, jednak są też namiastki normalności. Obchodzone są święta, stoi ubrana choinka, dzieci otrzymują prezenty. Potworności wojny mieszkańcy
Grunwaldsee doznają w styczniu 1945 roku, kiedy do Prus wkracza zwycięska Armia Czerwona, która jak szarańcza wszystko zmiotła, co stanęło jej na drodze. Charlotte w jednej chwili traci wszystko, sama zostaje sponiewierana i tylko cudem uchodzi z życiem.

Charlottę poznajemy jako osiemdziesięcioletnią starszą panią, która śmiertelnie chora postanawia po raz ostatni odwiedzić rodzinne strony. Towarzyszy jej wnuczka, która z wielkim zainteresowaniem słucha opowieści babci. Przewodnikiem tej podróży jest pamiętnik, jedyna rzecz, która ocalała z pożogi wojennej, a który Charlotte zaczęła prowadzić  w osiemnaste urodziny. Emocje jakie towarzyszyły starszej bohaterce przenikają przez kartki powieści, a ona sama jawi się jako niepokorna kobieta, której wojna nie zniszczyła, ale wpłynęła na jej dalsze życie i wybory.

Collier Catrin : Ostatnie lato. Warszawa : Pruszyński i S-ka, 2012, 568 s.